It skûtsje fan pake Sytze

Heit fertelde der wol oer.... oer syn pake Sytze dy't froeger mei syn skip turf ferfierde. Oer syn mem, myn beppe Aeltsje, dy't ek mei gie op it skip. En hoe hy letter sels, doe't hy sa'n jonkje wie, ek wol mei pake mei mocht.

Foar my wienen dat ferhalen fan froeger. Ik seach ris in âlde foto fan it skûtsje doe't it yn Marrum yn 'e feart lei. Pake Sytze stie der op en beppe Aeltsje as lyts famke. Ferhalen oer in tiid lang ferlyn. Sels de feart yn Marrum kin ik my net heuge. Op de âlde foto's sjochst dizze noch mar ik wit net oars as dat de feart ticht is en dat it in gersfjild is.

Mar doe kaam de brief út Ierlân.

Mem belle: " Ik ha in brief út Ierlân krigen, it is yn it Ingelsk dus ik wit net alhiel wêr it oer giet mar neffens my giet it oer pake Sytze syn skûtsje". Sy fertelde dat sy it yn de brief oer "de Verwisseling " hienen en sy wist fan ús heit dat pake Sytze syn skip sa hiet.

Ik wie fansels nijsgjirrich en nei dat ik de brief lezen hie noch mear.

De brief wie stjoert troch John en Winnie Eakins út Ierlân, sy hienen in skûtsje kocht yn 2011 en dat skûtsje hiet:" Avesol II " mar it wie yn 1909 op 'e werf yn Ljouwert bout en doe wie de namme " De Verwisseling". Dit wie it skip dat Jentsje Sytzes Zeemans en Sytze Jentsje Zeemans ( myn oerpake)  bouwe litte hienen.

It skip fan pake Sytze wêr ús heit it faak oer hie en wêr hy ek wol nei op syk west hie. Hy frege him ôf wêr it skip fan pake blean wie, wa it kocht hie. Hy koe der net achter komme. As it wer skûtsjesilen wie en de namme " De Verwisseling" kaam foarby dan hie hy wer hoop....soe dat miskien....mar nee. It slagge him net it te achterheljen. Doe't hy siik waard hâld it sykjen hielendal op en hy hat it nea witten want it is al wer trije jier lyn dat hy stoarn is.

En no samar wienen dizze minsken op syk nei ôfstammelingen fan Sytze Zeemans. Sy woenen hiel graach mei ús yn kontakt komme. Dit hie ús heit ek graach wollen.

Nei wat mails oer en wer kamen wy oerien dat wy elkoar moetsje soenen.

John en Winnie wienen meast mei it skûtsje yn Frankryk mar sy kamen no yn Nederlân. It doel wie Fryslân en dan soenen sy it hiel leuk fine as wy as famylje fan Sytze Zeemans op it skûtsje komme soenen. De ôfspraek waard makke, as sy yn Snits wienen dan soenen wy by se op it skûtsje sjen.

Ôfrûne sneon wie it safier, mei syn achten der hinne. Cathrinus, Yteke, ús mem en ik mar ek Alie en Dinie, susters fan ús heit, mei de man. Midden yn Snits, sa'n 100 meter fan de Wetterpoarte ôf, lei it skûtsje. John en Winnie stienen al op ús te wachtsjen.

Wat in waarm wolkom...wy koenen elkoar hielendal net mar wy fielden ús fuort op ús gemak. Flagjes wienen spesjaal ophongen en der waard in flesse sjampanje iepene om op dit bysûndere treffen te toasten.

De touwen los en in stikje farre en op in moaie plakje oanlizze,  om dêr mei elkoar te genietsje fan de lunch dy't sy foar ús klear hienen. John hie in protte fragen oer hoe it eartiids gie, oer oare ôfstammelingen fan Sytze Zeemans. Wat wisten Dinie en Alie noch fan pake Sytze en wat hienen ús mem en myn omkes meikrigen fan de ferhalen dy't ferteld binne. Omdat it Ingelsk fan mem en de omkes en muoikes net sa goed wie, wienen Cathrinus, Yteke en ik hieltyd oan it oersetten. Dêr troch bin ik sels no ek folle wizer wurden, de ferhalen kamen los.

Wat in bysûndere middei, troch in speech fan John krigen wy troch hoe bysûnder dit treffen foar John en Winnie wie, hy wie al in pear jier dwaande west om ôfstammelingen te finen en no wie it slagge, dêr wienen wy einliks.

Op stuit sels binne je der net iens sa bot my dwaande mar letter as je thús binne en der noch ris oer neitinke komt it besef dat it dochs wol hiel spesjaal is. Hûndert-en-acht jier ferlyn is it skûtsje bout yn Fryslân. Myn foarâlden ha op dit skûtsje omrûn. It hat in hiel skoft út Fryslân wei west en no is it wer werom. 

En ik moat oan ús heit tinke....wat soe hy dit moai fûn ha.
Sa spitich dat hy hjir net mear by wêze koe.

Ôfrûne tongersdei, 24 augustus, stie der sels in hiel artikel yn de Ljouwerter krante oer John en Winnie. It Ierse pear dat mei it skûtsje troch Fryslân faart. Dér yn fertelle sy ek dat sy ôfrûne wykein ôfstammelingen fan Sytze Zeemans op it skûtsje hân ha.

John en Winnie

De Wetterpoarte

De lêste út it nest

De lêste út it nest

De lêste út it nest.....

Maaie 2001, ik hear it Cathrinus noch sizzen:" sille wy in hûntsje ha?". " Ik wit fan in kollega dat der yn Hallum in nestje is mei stabijhûntsjes, sy ha noch ien oer".

Tja, in hûn!, wy hienen noch nea in hûn hân, "is dat wol wat foar ús?". 
No ja, sjen kin altyd.

Dus dér gie it hinne, de bern mei fansels. Yteke wie krekt 7 jier en Wietse wie 4.

En dan bliuwt it net by sjen fansels....dan bin je ferkocht. Dér siet hy, sa'n hiel lyts hûntsje, in hiel heech knuffelgehalte, om op te fretten, allegear fuort fereale....
Ik seach dy kopkes wol fan de bern, ...mei it mem? Dat it fan my ôf hingje soe wie wol dúdlik want Cathrinus wie der fuort al út. No earlik sein wie ek al om sa gau ik him seach..."wy nimme him mei".

En sa kaam Sil by ús te wenjen.

Omdat ik it measte thús wie, wie it al gau sa wér ik wie, wie Sil ek, myn grutte freon.

Cathrinus sei wol es:" as ik net wit wér ast do bist sjoch ik wér Sil is en dan bist do meast net fier fuort want hy rint dy alles achternei".

Altyd om ús hinne, hy wie gewoan graach by ús...oan it ferbouen...Sil rûn der tusken troch, mei de caravan op fakânsje....Sil wie der by. Ast foto's sjochst...witte faak stiet Sil der ek op. Ek as it net de bedoeling wie sjochst him wol ergens op 'e achtergrûn sitten of der is krekt in sturt, kop as poat yn bild.

En sa gean de jierren foarby....16 jier hat Sil part út makke fan ús gesin. Hy hearde der hielendal by. It lêste jier gie hy hurd achterút, oars woe hy altyd wol mei in blokje om en dér hie hy no net folle nocht mear oan. Mar ja, wat wol je ek as it rinnen net goed mear wol. Dan sliepe je leaver.

Nea soe hy syn behoefte yn e hûs dwaan, it lêste jier wie dat mear rigel dan útsûndering. Sa gie alles achterút en hy koe himsels ek net mear goed skjin hâlde.

Al skoften seinen wy miskien moat wy mar es nei de bistedokter, hearre wat sy der fan sizze. Mar dat skowe je foar je út. As it der dan toch fan komt dan wit je it sels eins ek wol....Sil is gewoan op, heech bejaard. En hoe swier it beslút ek...sa is it better.

Al syn broerkes en suskes binne der al net mear.

...en hy is wer de lêste út it nest

De spin

De spin

In spin, op ûnferwachte mominten komme je se foarby yn 'e hûs.
En ja, sis no earlik.....der ha je se leaver net. No bin ik net hiel bang foar spinnen mar om no te sizzen dat ik se leuk fyn....no, nee.
Kom ik in spin foarby yn 'e hûs dan wurket it foar my it beste om hiel lûd te roppen:" Cathrinus!!, der sit in spin ", dan is it probleem samar oplost. Helaas....hy is der net altyd en dan moat je sels. No fyn ik der wol wat op, je wurde dér  fansels hiel handig yn...glezen, papierkes, stofsûger...alles kin..mar de spin sa pakke? ...echt net...

It ferhaal, och it is mar in spintsje, dy docht neat, giet foar my net mear op. Ús mem hat ús al sa faak fertelt oer har tante dy't net bang foar spinnen wie en se altyd sa pakte. 

Dat gie altyd goed. Oant dy iene kear dat sy sa'n grauwe swarte spin pakte en dizze spin bite fan him ôf....en dat hat sy witten...de hiele hân waard dik. Der hat sy goed lêst fan hân.

Sjoch,...eins kin je dat better ek net witte...want ja, soks bliuwt hingjen fansels....

Hoe kom ik hjir no op? Eins ek wer troch in ferhaal fan ús mem. Sy kin sa moai fertelle dat je it hielendal foar je sjoche en har spinneferhaal siet yn myn holle en moast der út.

Mem siet moai nei de telefyzje te sjen doe't har each op in spin foel. Dy siet op ' e muorre heech boppe it gerdyn. Der koe sy net by. Mar dizze grauwe swarte spin moast wol yn 'e gaten hâlden wurde fansels. 'Gelokkich': tocht se, moarn komme Anja en Pytsje. Ien fan dy froulju kin him wol even pakke.

De oare deis wie hy fansels fuort. Dat is sa ferfelend fan dy dingen dat se begjinne te kuieren. Mar gelokkich...hy waard wer spot yn de keuken. Hy hie in beste tippel makke mar hy wie wer yn it sicht. Doe't de froulju der wienen wie hy helaas wer fuort mar mem miende dat hy achter it skilderij siet en Anja wie sa stoer om dér foarsichtich achter te sjen. Sy seach neat....mar ynienen kamen der in pear poten te foarskyn...der wie hy.

No sjoch ik foar my hoe dy 3 froulju der stien ha....starend nei dy spin...betinkend hoe dy der wei te krijen. Pytsje hie betocht om de stofsûger te pakken mar foar as sy dizze pakt hie wie ús mem mei de swiffer yn de weer. Sy koe der sa wol by en sy fage de spin sa fan de muorre. Hy foel op 'e grûn en it plan wie om dan de foet der op te setten.

Tja...jim riede it al, diel ien fan it plan slagge perfect,.... diel twa dus net. 

Spin op 'e grûn....mar wer?....paniek!....wer is de spin? Sjoch...dat bedoel ik no....minder is der net...dat je net witte wer de spin is...foar itselde krûpt hy je sa by de broekspijp omheech. Sy ha alles ôfsocht... sels de kastjes fan it plak...mar nee...gjin spin. Dus...mar goed alles stofsûgje en dan mar hoopje dat je him te pakken ha.

No, nee dus....sy hienen him net. De oare deis siet hy wer moai op 'e muorre yn de keuken. Wol wer sa heech dat mem der net by koe. 

No hat mem it gelok dat  der moarns altyd ien komt fan de thússoarch. Kaam dat even moai út....Dizze dame sil hjir net bliid mei west ha doe't ús mem freege as sy dy spin ek even pakke koe. Sy hat fest yn dubio stien, dit sit net yn it takenpakket fan de thússoarch. Mar om te foarkommen dat frou Stielstra sels in trepke pakke soe gie sy dochs mar tot aksje oer.

It trepke waard helle en mei in gles, je moat al sjen as hy der echt wol yn sit fansels en in insteekhoes út de soarchmap, wer dat al net goed foar is, waard de spin fongen. Hy moast mar nei bûten sy ús mem, it binne hiele nuttige bistjes, dea meitsje... dat is ek skande....sy wie even fergetten dat sy de dei der foar sels de foet op de spin sette soe.

No mar hoopje dat de spin moai bûten omkuiert en dat hy net wer rechtsomkeert makke hat en werom kommen is yn 'e hûs. Want dan begjint it hiele ritueel wer op 'e nij.

Spinnen, inderdaad hiele nuttige bistjes....mar lit se dat nuttig wezen alsjeblieft bûten dwaan.....en net yn 'e hûs.